Abstract
Futbol, dünya genelinde milyonlarca insanı bir araya getiren, sadece bir spor dalı değil, aynı zamanda toplumsal ve bireysel düzeyde güçlü etkiler yaratan bir olgudur. Taraftarların takımlarına olan bağlılıkları, zaman zaman yoğun duygusal tepkiler ve davranışlarla şekillenmekte olup, bu durum futbolun sosyolojik ve psikolojik boyutlarının incelenmesini önemli hale getirmektedir. Bu bağlamda, çalışmamızın temel amacı, futbol taraftarlarının takımlarına yönelik sergiledikleri saldırganlık, tahrik, nefret ve aşk düzeylerinin demografik özellikler açısından incelenmesi ve aralarındaki ilişkinin ortaya konulmasıdır. Araştırmaya 114 erkek (Xyaş=26,07±7.80) ve 82 kadın (Xyaş=23.91±19.79) olmak üzere toplamda 196 futbol taraftarı gönüllü olarak katılmışlardır. Verilerin elde edilmesi amacıyla araştırmacılar tarafından hazırlanan kişisel bilgi formu ile Sporda Seyirci Saldırganlığı Ölçeği ve Spor Taraftarı Nefret ve Aşk Ölçeği kullanılmıştır. Veriler SPSS 24.0 programında tanımlayıcı istatistikler, bağımsız gruplar testi ve Pearson korelasyon testi ile analiz edilmiştir. Araştırma sonucunda erkek taraftarların fiziksel saldırganlık, sözel saldırganlık, tahrik, nefret ve aşk düzeylerinin kadınlara göre istatistiksel olarak anlamlı derecede yüksek olduğu tespit edilmiştir. Tribüne gitme deneyimi açısından incelendiğinde, tribüne giden taraftarların tüm alt boyutlarda puanlarının, gitmeyen taraftarlara göre anlamlı derecede yüksek olduğu gözlemlenmiştir. Dernek üyeliği açısından değerlendirildiğinde, taraftar derneklerine üye olan bireylerin saldırganlık, tahrik ve nefret düzeylerinin üye olmayanlara göre daha yüksek olduğu, aynı zamanda dernek üyelerinin takımlarına yönelik aşk düzeylerinin de diğer taraftarlara göre daha yüksek olduğu belirlenmiştir. Taraftarlık düzeyi ile alt boyutlar arasındaki ilişki incelendiğinde, taraftarlık düzeyi arttıkça saldırganlık, tahrik, nefret ve aşk düzeylerinin de paralel olarak yükseldiği görülmüştür. Son olarak ölçeklerin alt boyutlar arasındaki korelasyona bakıldığında fiziksel saldırganlık, sözel saldırganlık ve tahrik değişkenlerinin nefret ve aşk ile pozitif yönde anlamlı ilişkiler gösterdiği tespit edilmiştir. Bu doğrultuda, futbol taraftarlığının yalnızca bir spor etkinliğini takip etme davranışının ötesinde, güçlü duygusal ve davranışsal bileşenleri olan karmaşık bir olgu olduğu görülmektedir. Spor kulüpleri ve yetkili kurumların şiddet ve saldırganlığı önlemeye yönelik stratejiler geliştirirken bu faktörleri göz önünde bulundurması önem arz etmektedir.
Keywords
References
- Acet, M. (2005). Sporda Saldırganlık ve Şiddet (1. Basım) İstanbul: Morpa Kültür Yayınları.
- Adak, N. (2004). Bir Sosyalizasyon Aracı Olarak Televizyon ve Şiddet. Bilgi Dergisi, 30(3), 27-38.
- Akgül, K. A., & Sunay, H. (2023). Takım Sporları Sporcularının Değerler ve Şiddet Eğilimleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. CBÜ Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 18(2), 758-775.
- Aktan, C. (2012). Spor taraftarlığında aidiyet ve kimlik. Spor Bilimleri Dergisi, 23(2), 145-160.
- Aktaş, H. Mutlu, S. (2016). Futbolda Finansal Sürdürülebilirlik Kapsamında “Finansal Fair Play Başa Baş Kuralı” ve Beşiktaş Futbol Kulübü Üzerinde Bir Uygulama. CBÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 14(2):223-256.
- Archer, J. (2004). Sex differences in aggression in real-world settings: A meta-analytic review. Review of General Psychology, 8(4), 291-322.
- Arslanoğlu, K. (2005). Futbolun Psikiyatrisi. İstanbul: İthaki Yayınları.
- Berkowitz, L. (1993). Aggression: Its causes, consequences, and control. McGraw-Hill.
- Branscombe, N. R., Wann, D. L. (1991). The positive social and self-concept consequences of sports team identification. Journal of Sport & Social Issues, 15(2), 115-127.
- Creswell, J. W., Creswell, J. D. (2017). Research design: Qualitative, quantitative, and mixed methods approaches. England, Sage publications.
- Çakmak, M., Çelik, V. (2016). Football masculinity and violence: case of Nefer fan group. Istanbul Journal of Sociological Studies, (54), 299-331.
- Doğan, A. (2015). Spor taraftarlarının psikolojik profili ve şiddet eğilimleri. Psikiyatri Dergisi, 26(3), 134-145.
- Eker, G. Ö. (2010), Futbolun Dayanılmaz Çekiciliği, Büyülenen Taraftar Portresi, Fanatizm ve Beşiktaş. Milli Folklor Kültür ve Araştırma Dergisi 22(85), 174-186.
- Ergin, B. (2013). Cinsiyet ve duygusal ifade tarzları. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10(2), 87-98.
- Erkal, M. E., Baloğlu, B., Baloğlu, F. (1997). Ansiklopedik sosyoloji sözlüğü. Der Yayınları.
- Field, A. (2009). Discopering Statistics Using SPSS. New York: Sage Publishing
- Fischer, A., Halperin, E., Canetti, D., Jasini, A. (2018). Why we hate. Emotion Review, 10(4), 309-320.
- Gökkaya, V. B. (2009). Türkiye de Şiddetin kadın sağlığına etkileri. C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Sivas, 10(2), 167-179.
- Grégoire, Y., Tripp, T. M., Legoux, R. (2009). When customer love turns into lasting hate: The effects of relationship strength and time on customer revenge and avoidance. Journal of marketing, 73(6), 18-32.
- Güçlü, M., Polat, E., Yıldız, K. (2022). Sporda Seyirci Saldırganlığı ve Şiddet Ölçeği Türkçe Formunun Psikometrik Özelliklerinin Yeniden Değerlendirilmesi. Akdeniz Spor Bilimleri Dergisi, 5(4), 994-1015.
- Hatfield, E., Sprecher, S. (1986). Measuring passionate love in intimate relationships. Journal of Adolescence, 9(4), 383-410.
- Hatipoğlu, S. (2011). Romantik ilişkilerde cinsiyet farkları. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 28(1), 75-90.
- Havadar, T., Kalkavan, A. (2022). Amatör Futbolcular, Kayakçılar Ve Salon Sporlarına Katılan Sporcuların Saldırganlık Düzeylerinin Araştırılması (Kars İli Örneği). Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 5(1), 24-38.
- Icekson, T., Alon, A. T., Shuv-Ami, A., Sela, Y. (2021). The impact of ageing on aggression among sport fans: the mediating role of fan hatred. International Journal of Sports Marketing and Sponsorship, 22(4), 780-797.
- Karabük, S., Aşçı, A., Altay, F., Cengiz, R., Hazır, T., Bulca, Y. (1994). Futbol eğitimi 14 yaş ve altı. Ankara: TÜFAV Yayınları.
- Karataş, Z. (2008). Lise öğrencilerinde öfke ve saldırganlık. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17(3), 277-294.
- Katırcı, H., Çalışkan, K., Yüce, A., Büyükakgül, Ü. C. (2018). Futbolda Nefretin Anatomisi: Türk Spor Basınında Nefret Dili. GSI Journals Serie A: Advancements in Tourism Recreation and Sports Sciences, 1(1), 1-21.
- Kimmel, M. (2017). Erkeklik ve toplumsal cinsiyet rolleri. Toplumsal Cinsiyet Araştırmaları Dergisi, 24(3), 123-139.
- Koca, C. (2006). Toplumsal cinsiyet ve spor: Erkeklik ve kadınlık. Gazi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 11(2), 15-28.
- Koçer, M. (2012). Futbol derneklerine üye olan taraftarların şiddet ve holiganizm eğilimlerinin belirlenmesi: Kayseri örneği. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(32), 111-135.
- Krøvel, R., Roksvold, T. (2012). We love to hate each other: Mediated football fan culture. Nordicom, University of Gothenburg.
- Kuru, E., Var, L. (2009). Futbol Seyircilerinin Spor Alanlarındaki Saldırganlık Davranışları Hakkında Betimsel Bir Çalışma Kırşehir İli Örneği. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(2), 141-153.
- Mika, E. (2011). Yıllanmış aşklardan tüketilen aşklara’: 21. yy’da değişen aşk kavramı ve bir inceleme örneği olarak sevgililer günü (Yüksek Lisans Tezi). Ege Üniversitesi, İzmir, Türkiye.
- Mullen, B. (1991). Group composition, salience, and cognitive representations: The phenomenology of being in a group. Journal of Experimental Social Psychology, 27(4), 297-323.
- Özsoy, A., Karlı, Ü. (2022). Spor taraftarı aşk ve nefret ölçeği ile spor takımı lisanslı ürün satın alma niyeti ölçeğinin geçerlik güvenirlik çalışması. CBÜ Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 17(1), 42-57.
- Shuv-Ami, A., Alon, A. T., Loureiro, S. M. C., Kaufmann, H. R. (2020). A new love–hate scale for sports fans. International Journal of Sports Marketing and Sponsorship, 21(3), 543-560.
- Shuv-Ami, A., Papasolomou, I., Vrontis, D. (2018). The antecedents and consequences of Lovemarks: a study of the attitudes and perceptions of football club fans. Global Business and Economics Review, 20(5-6), 612-633.
- Şanlı, S., Güçlü, M. (2015). Sporda Seyirci Saldırganlığı ve Şiddet Ölçeği’nin (SESAŞÖ) geçerlik ve güvenirlik çalışması. 4. uluslararası bilim, kültür ve spor kongresi kongre kitabı (s.168), 22-26 Mayıs 2015 Ohrid, Makedonya.
- Tabachnick, B. G., Fidell, L. S., Ullman, J. B. (2013). Using multivariate statistics (Vol. 6, pp. 497-516). Boston, MA: pearson.
- Theodoropoulou, V. (2007). 23 The Anti-fan within the fan: Awe and envy in sport fandom. In J. Gray, C. Harrington & C. Sandvoss (Ed.), Fandom: Identities and communities in a mediated world (pp. 316-327). New York, USA: New York University Press
- Tiryaki, S. (2000). Spor taraftarlığında saldırganlık ve şiddet. Spor Bilimleri Dergisi, 21(1), 89-103.
- Turner, J. C. (1987). A self-categorization theory. In J. C. Turner, M. A. Hogg, P. J. Oakes, S. D. Reicher, M. S. Wetherell (Eds.), *Rediscover
- Ünsal, F. (1997) Platonda aşk kavramı (Yüksek Lisans Tezi). Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara, Türkiye.
- Wann, D. L. (1997). Sport psychology. Upper Saddle River, NJ: Prentice Hall.
- Ward, R. E. (2002). Fan violence: Social problem or moral panic?. Aggression and Violent Behavior, 7(5), 453-475.
- Yetim, A. (2000). Sporun sosyal görünümü. Gazi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 5(1), 63-72.
- Zillmann, D. (1988). Mood management: Using entertainment to full advantage. In L. Donohew, H. E. Sypher, & E. T. Higgins (Eds.), Communication, social cognition, and affect (pp. 147-171). Lawrence Erlbaum Associates.
- Zimbardo, P. G. (1969). The human choice: Individuation, reason, and order versus deindividuation, impulse, and chaos. Nebraska Symposium on Motivation, 17, 237–307.
Abstract
Football is not just a sport that brings together millions of people worldwide, but also a phenomenon that creates powerful effects at both social and individual levels. Fans' loyalty to their teams is often shaped by intense emotional reactions and behaviors, making it essential to examine the sociological and psychological dimensions of football. In this context, the main purpose of our study is to examine the levels of aggression, provocation, hatred, and love displayed by football fans towards their teams in terms of demographic characteristics and to reveal the relationship between these variables.A total of 196 football fans, consisting of 114 males (Xage=26.07±7.80) and 82 females (Xage=23.91±19.79), voluntarily participated in the research. Data were collected using a personal information form prepared by the researchers, the Spectator Aggression in Sports Scale and the Love and Hate Scale for Sports Fan. The data were analyzed using descriptive statistics, independent groups test, and Pearson correlation test in SPSS 24.0 program. The results revealed that male fans had statistically significantly higher levels of physical aggression, verbal aggression, provocation, hatred, and love compared to female fans. When examined in terms of tribune experience, fans who attended matches in stadiums showed significantly higher scores in all sub-dimensions compared to those who did not. Regarding fan club membership, individuals who were members of fan clubs demonstrated higher levels of aggression, provocation, and hatred compared to non-members, while also showing higher levels of love towards their teams. When examining the relationship between fandom level and sub-dimensions, it was observed that as the level of fandom increased, levels of aggression, provocation, hatred, and love increased in parallel. Finally, correlation analysis between sub-dimensions showed that physical aggression, verbal aggression, and provocation variables had significant positive relationships with hatred and love. Accordingly, football fandom appears to be a complex phenomenon with strong emotional and behavioral components beyond merely following a sporting event. It is important for sports clubs and authorized institutions to consider these factors while developing strategies to prevent violence and aggression.
Keywords
References
- Acet, M. (2005). Sporda Saldırganlık ve Şiddet (1. Basım) İstanbul: Morpa Kültür Yayınları.
- Adak, N. (2004). Bir Sosyalizasyon Aracı Olarak Televizyon ve Şiddet. Bilgi Dergisi, 30(3), 27-38.
- Akgül, K. A., & Sunay, H. (2023). Takım Sporları Sporcularının Değerler ve Şiddet Eğilimleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. CBÜ Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 18(2), 758-775.
- Aktan, C. (2012). Spor taraftarlığında aidiyet ve kimlik. Spor Bilimleri Dergisi, 23(2), 145-160.
- Aktaş, H. Mutlu, S. (2016). Futbolda Finansal Sürdürülebilirlik Kapsamında “Finansal Fair Play Başa Baş Kuralı” ve Beşiktaş Futbol Kulübü Üzerinde Bir Uygulama. CBÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 14(2):223-256.
- Archer, J. (2004). Sex differences in aggression in real-world settings: A meta-analytic review. Review of General Psychology, 8(4), 291-322.
- Arslanoğlu, K. (2005). Futbolun Psikiyatrisi. İstanbul: İthaki Yayınları.
- Berkowitz, L. (1993). Aggression: Its causes, consequences, and control. McGraw-Hill.
- Branscombe, N. R., Wann, D. L. (1991). The positive social and self-concept consequences of sports team identification. Journal of Sport & Social Issues, 15(2), 115-127.
- Creswell, J. W., Creswell, J. D. (2017). Research design: Qualitative, quantitative, and mixed methods approaches. England, Sage publications.
- Çakmak, M., Çelik, V. (2016). Football masculinity and violence: case of Nefer fan group. Istanbul Journal of Sociological Studies, (54), 299-331.
- Doğan, A. (2015). Spor taraftarlarının psikolojik profili ve şiddet eğilimleri. Psikiyatri Dergisi, 26(3), 134-145.
- Eker, G. Ö. (2010), Futbolun Dayanılmaz Çekiciliği, Büyülenen Taraftar Portresi, Fanatizm ve Beşiktaş. Milli Folklor Kültür ve Araştırma Dergisi 22(85), 174-186.
- Ergin, B. (2013). Cinsiyet ve duygusal ifade tarzları. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10(2), 87-98.
- Erkal, M. E., Baloğlu, B., Baloğlu, F. (1997). Ansiklopedik sosyoloji sözlüğü. Der Yayınları.
- Field, A. (2009). Discopering Statistics Using SPSS. New York: Sage Publishing
- Fischer, A., Halperin, E., Canetti, D., Jasini, A. (2018). Why we hate. Emotion Review, 10(4), 309-320.
- Gökkaya, V. B. (2009). Türkiye de Şiddetin kadın sağlığına etkileri. C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Sivas, 10(2), 167-179.
- Grégoire, Y., Tripp, T. M., Legoux, R. (2009). When customer love turns into lasting hate: The effects of relationship strength and time on customer revenge and avoidance. Journal of marketing, 73(6), 18-32.
- Güçlü, M., Polat, E., Yıldız, K. (2022). Sporda Seyirci Saldırganlığı ve Şiddet Ölçeği Türkçe Formunun Psikometrik Özelliklerinin Yeniden Değerlendirilmesi. Akdeniz Spor Bilimleri Dergisi, 5(4), 994-1015.
- Hatfield, E., Sprecher, S. (1986). Measuring passionate love in intimate relationships. Journal of Adolescence, 9(4), 383-410.
- Hatipoğlu, S. (2011). Romantik ilişkilerde cinsiyet farkları. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 28(1), 75-90.
- Havadar, T., Kalkavan, A. (2022). Amatör Futbolcular, Kayakçılar Ve Salon Sporlarına Katılan Sporcuların Saldırganlık Düzeylerinin Araştırılması (Kars İli Örneği). Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 5(1), 24-38.
- Icekson, T., Alon, A. T., Shuv-Ami, A., Sela, Y. (2021). The impact of ageing on aggression among sport fans: the mediating role of fan hatred. International Journal of Sports Marketing and Sponsorship, 22(4), 780-797.
- Karabük, S., Aşçı, A., Altay, F., Cengiz, R., Hazır, T., Bulca, Y. (1994). Futbol eğitimi 14 yaş ve altı. Ankara: TÜFAV Yayınları.
- Karataş, Z. (2008). Lise öğrencilerinde öfke ve saldırganlık. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17(3), 277-294.
- Katırcı, H., Çalışkan, K., Yüce, A., Büyükakgül, Ü. C. (2018). Futbolda Nefretin Anatomisi: Türk Spor Basınında Nefret Dili. GSI Journals Serie A: Advancements in Tourism Recreation and Sports Sciences, 1(1), 1-21.
- Kimmel, M. (2017). Erkeklik ve toplumsal cinsiyet rolleri. Toplumsal Cinsiyet Araştırmaları Dergisi, 24(3), 123-139.
- Koca, C. (2006). Toplumsal cinsiyet ve spor: Erkeklik ve kadınlık. Gazi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 11(2), 15-28.
- Koçer, M. (2012). Futbol derneklerine üye olan taraftarların şiddet ve holiganizm eğilimlerinin belirlenmesi: Kayseri örneği. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(32), 111-135.
- Krøvel, R., Roksvold, T. (2012). We love to hate each other: Mediated football fan culture. Nordicom, University of Gothenburg.
- Kuru, E., Var, L. (2009). Futbol Seyircilerinin Spor Alanlarındaki Saldırganlık Davranışları Hakkında Betimsel Bir Çalışma Kırşehir İli Örneği. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(2), 141-153.
- Mika, E. (2011). Yıllanmış aşklardan tüketilen aşklara’: 21. yy’da değişen aşk kavramı ve bir inceleme örneği olarak sevgililer günü (Yüksek Lisans Tezi). Ege Üniversitesi, İzmir, Türkiye.
- Mullen, B. (1991). Group composition, salience, and cognitive representations: The phenomenology of being in a group. Journal of Experimental Social Psychology, 27(4), 297-323.
- Özsoy, A., Karlı, Ü. (2022). Spor taraftarı aşk ve nefret ölçeği ile spor takımı lisanslı ürün satın alma niyeti ölçeğinin geçerlik güvenirlik çalışması. CBÜ Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 17(1), 42-57.
- Shuv-Ami, A., Alon, A. T., Loureiro, S. M. C., Kaufmann, H. R. (2020). A new love–hate scale for sports fans. International Journal of Sports Marketing and Sponsorship, 21(3), 543-560.
- Shuv-Ami, A., Papasolomou, I., Vrontis, D. (2018). The antecedents and consequences of Lovemarks: a study of the attitudes and perceptions of football club fans. Global Business and Economics Review, 20(5-6), 612-633.
- Şanlı, S., Güçlü, M. (2015). Sporda Seyirci Saldırganlığı ve Şiddet Ölçeği’nin (SESAŞÖ) geçerlik ve güvenirlik çalışması. 4. uluslararası bilim, kültür ve spor kongresi kongre kitabı (s.168), 22-26 Mayıs 2015 Ohrid, Makedonya.
- Tabachnick, B. G., Fidell, L. S., Ullman, J. B. (2013). Using multivariate statistics (Vol. 6, pp. 497-516). Boston, MA: pearson.
- Theodoropoulou, V. (2007). 23 The Anti-fan within the fan: Awe and envy in sport fandom. In J. Gray, C. Harrington & C. Sandvoss (Ed.), Fandom: Identities and communities in a mediated world (pp. 316-327). New York, USA: New York University Press
- Tiryaki, S. (2000). Spor taraftarlığında saldırganlık ve şiddet. Spor Bilimleri Dergisi, 21(1), 89-103.
- Turner, J. C. (1987). A self-categorization theory. In J. C. Turner, M. A. Hogg, P. J. Oakes, S. D. Reicher, M. S. Wetherell (Eds.), *Rediscover
- Ünsal, F. (1997) Platonda aşk kavramı (Yüksek Lisans Tezi). Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara, Türkiye.
- Wann, D. L. (1997). Sport psychology. Upper Saddle River, NJ: Prentice Hall.
- Ward, R. E. (2002). Fan violence: Social problem or moral panic?. Aggression and Violent Behavior, 7(5), 453-475.
- Yetim, A. (2000). Sporun sosyal görünümü. Gazi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 5(1), 63-72.
- Zillmann, D. (1988). Mood management: Using entertainment to full advantage. In L. Donohew, H. E. Sypher, & E. T. Higgins (Eds.), Communication, social cognition, and affect (pp. 147-171). Lawrence Erlbaum Associates.
- Zimbardo, P. G. (1969). The human choice: Individuation, reason, and order versus deindividuation, impulse, and chaos. Nebraska Symposium on Motivation, 17, 237–307.
Details
| Primary Language | Turkish |
|---|---|
| Subjects | Sports Science and Exercise (Other) |
| Journal Section | Research Articles |
| Authors | |
| Early Pub Date | December 31, 2024 |
| Publication Date | December 31, 2024 |
| Submission Date | November 5, 2024 |
| Acceptance Date | December 26, 2024 |
| Published in Issue | Year 2024Volume: 5 Issue: 3 |
s