Araştırma Makalesi
Yıl 2025,
Cilt: 6 Sayı: 2, 109 - 115, 26.08.2025
Öz
Bu çalışmanın amacı, futbolcuların sürekli öfke ile zihinsel dayanaklıkları arasındaki ilişkinin belirlenmesidir. Araştırmanın evrenini Akdeniz bölgesinde futbolculuk hayatına devam eden faal futbolcular oluşturulmuştur. Örneklem gurubu ise rastgele yöntemle ulaşılabilen 379 futbolcu gönüllü olarak katılmıştır. Çalışmada, veri toplama aracı olarak; kişisel bilgi formu ile literatürde bulunan sürekli öfke ve öfke tarzları ve sporda zihinsel dayanıklılık ölçekleri kullanılmıştır. Elde edilen verilerin analizinde IBM SPSS istatistik paket programı kullanılmıştır. Ölçeklerden elde edilen puanların arasındaki ilişkiyi ortaya koyabilmek için Pearson momentler çarpımı korelasyon analizi (r) uygulanmıştır.
Sonuç olarak; futbolcularda sürekli öfke ve öfke ifade tarzları, zihinsel dayanıklılıkları ve zihinsel dayanıklılıklarına ait güven, devamlılık ve kontrol alt boyutlarında ortalamanın üzerinde oldukları tespit edilmiştir. Futbolcuların sürekli öfke ve ifade tarzlarının zihinsel dayanıklılık toplam ve devamlılık ve kontrol alt boyutları arasında düşük düzeyde pozitif yönlü ilişki tespit edilmiştir. Bu durum, öfkenin uygun şekilde yönetilmesi durumunda devamlılık ve motivasyon gibi süreçlere katkı sağlayabileceğini göstermektedir. Bu nedenle futbolcularda performans ve psikolojik iyilik halini iyileştirmeyi hedefleyen müdahale programlarının, öfke yönetimi, stres kontrolü ve duygusal dengeyi de içeren kapsamlı bir yaklaşımla tasarlanmasının uzun vadeli başarı ve iyilik hali için önemli olduğu düşünülmektedir.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Akman, H., & Var, L. (2024). Aktif Sporcuların Zihinsel Dayanıklılık ve Stresle Başa Çıkma Düzeylerinin Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi. Uluslararası Bozok Spor Bilimleri Dergisi, 5(1), 233-246.
- Altıntaş, A. (2015). Sporcuların zihinsel dayanıklılıklarının belirlenmesinde optimal performans duygu durumu, güdülenme düzeyi ve hedef yöneliminin rolü. Doktora tezi, Ankara Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- Avcı Taşkıran, T. (2021). Üniversite öğrencilerinde serbest zamanda sıkılma algısı, psikolojik sağlamlık ve saldırganlık eğilimi arasındaki ilişkinin incelenmesi. Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- Bağcı, D. (2023). Ergenlerin psikolojik sağlamlık düzeylerinin öfke ve öfke ifade tarzları ile okul bağlılıkları açısından incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Maltepe Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul.
- Beardslee, W. R., & Podorefsky, M. A. (1998). Resilient Adolescents Whose Parents Have Serious Affective and Other Psychiatric Disorders: Importance of Self-Understanding and Relationships. American Journal of Psychiatry, 145(1), 63-69.
- Beşler, H. K. (2020). Zihinsel antrenmanın futbol antrenörlerinin zihinsel dayanıklılık ve problem çözme becerilerine etkisi. Doktora Tezi, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
- Bostancı, N., Çoban, Ş., Tekin, Z., & Özen, A. (2006). Üniversite Öğrencilerinin Cinsiyete Göre Öfke İfade Etme Biçimleri. Kriz Dergisi, 14(3), 9-18.
- Certel, Z., & Bahadır, Z. (2012). Takım Sporu Yapan Sporcularda Benlik Saygısı ve Sürekli Öfke ve Öfke İfade Tarz İlişkisinin İncelenmesi. Selçuk Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilim Dergisi, 14(2), 157-164.
- Dalbudak, I., & Çelik, S. (2019). Investigation of Aggression and Emotional Intelligence Characteristics of the Students from Faculty of Sport Sciences and State Conservatory of Turkish Music. International Education Studies, 12(9), 117-129.
- Demir, H., Sezan, T., Demirel, H., Yalçın, Y. G., & Altın, M. (2017). Sporcuların Öfke İfade Tarzları. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(19), 408-414.
- Duman, N., Yılmaz, S. A., Umunç, Ş., & İmre, Y. (2019). Üniversite Öğrencilerinde Duygudurum Düzenleme ve Öfke. Uluslararası Bilimsel Araştırmalar Dergisi (IBAD), 4(1), 1-9.
- Duran, O., & Eldeleklioğlu, J. (2005). Öfke Kontrol Programının 15-18 Yaş Arası Ergenler Üzerindeki Etkililiğinin Araştırılması. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25(3), 267-280.
- Fiyakalı, N. C. (2008). Anne Babası Boşanmış ve Boşanmamış Lise Öğrencilerinin Sürekli Öfke Düzeyi ve Öfke İfade Tarzlarının Karşılaştırılması. Yüksek Lisans Tezi, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Denizli.
- Harmon-Jones, E., & Sigelman, J. (2001). State Anger and Prefrontal Brain Activity: Evidence That Insult-Related Relative Left-Prefrontal Activation is Associated with Experienced Anger and Aggression. Journal of Personality and Social Psychology, 80(5), 797-803.
- Hong, S., Malik,M. L., & Lee,M. K. (2003). Testing Configural, Metric, Scalar, and Latent Mean Invariance Across Genders in Sociotropy and Autonomy Using a Non-Western Sample. Educational and Psychological Measurement, 63(4), 636-654.
- Işık, Ş. (2016). Türkiye’de Kendini Toparlama Gücü Konusunda Yapılmış Araştırmaların İncelenmesi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 6(45), 65-76.
- İlhan, A. (2020). Tenis oyuncularının zihinsel dayanıklılık düzeyleri. Journal of Global Sport and Education Research, 3(2), 28-35.
- Jacelon, C. S. (1997). The Trait and Process of Resilience. Journal of Advanced Nursing, 25(1), 123-129.
- Kalkavan, A., Karaca, B., & Işık, U. (2022). Amatör ve Profesyonel Futbolcuların Öfke Düzeylerinin İncelenmesi. Sportive, 5(2), 55-68.
- Karagün, E., & Çağlayan, Ç. (2014). Sporcuların Şiddete Maruz Kalma Durumları ile Öfke Düzeylerinin Değerlendirilmesi. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (28), 113-127.
- Karaoğlu, B., & Pepe, O. (2020). Üniversite öğrencilerinin yaratıcılık ile duygu yönetim düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Mediterranean Journal of Sport Science, 3(1), 72-81.
- Karasar, N. (2004). Bilimsel araştırma yöntemi: Kavramlar, ilkeler, teknikler (13. Baskı). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
- Kısaç, İ. (1997). Üniversite öğrencilerinin bazı değişkenlere göre sürekli öfke ve öfke ifade düzeyleri. Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
- Kocaekşi, S., & Yıldırım, I. Ö. (2020). Güreşçilerde Zihinsel Dayanıklılık, Öz Yeterlik İnancı ve Sportif Kendine Güven Düzeylerinin İncelenmesi. Uluslararası Güncel Eğitim Araştırmaları Dergisi, 6(2), 392-406.
- Lazarus, R. S. (1991). Progress on a Cognitive-Motivational-Relational Theory of Emotion. American Psychologist, 46(8), 819-834.
- Luthans, F. (2002). Positive Organizational Behavior: Developing and Managing Psychological Strengths. Academy of Management Executive, 16(1), 57-72.
- Mahoney, J., Ntoumanis, N., Mallett, C., & Gucciardi, D. (2014). The Motivational Antecedents of The Development of Mental Toughness: a Self-Determination Theory Perspective. International Review of Sport and Exercise Psychology, 7(1), 184-197. https://doi.org/10.1080/1750984X.2014.925951
- Masten, A. S., Best, K. M., & Garmezy, N. (1990). Resilience and Development: Contributions From The Study of Children Who Overcome Adversity. Development and Psychopathology, 2(4), 425-444.
- Mowlaie, M., Besharat, M. A., Pourbohlool, S., and Azizi, L. (2011). The Mediation Effects of Self- Confidence and Sport Self-Efficacy on the Relationship Between Dimensions of Anger and Anger Control with Sport Performance. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 30, 138-142
- Özer, A. K. (1994). Sürekli Öfke ve Öfke İfadesi Tarzı Ölçekleri Ön Çalışması. Türk Psikoloji Dergisi, 9(31), 26-35.
- Sarı, İ., Sağ, S., & Demir, A. P. (2020). Sporda Zihinsel Dayanıklılık: Taekwondo Sporcularında Bir İnceleme. Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 22(4), 131-147.
- Sheard, M., Golby, J., & Van Wersch, A. (2009). Progress Toward Construct Validation of the Sports Mental Toughness Questionnaire (SMTQ). European Journal of Psychological Assessment, 25(3), 186-193.
- Somoğlu, M. B., Albayrak, A. Y., Taşkın, S., & Taşkın, S. (2023). Sporcuların Yaralanma Kaygılarının Saldırganlık ve Öfke Düzeylerinin İncelenmesi. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 12(3), 1405-1414.
- Spielberger, C. D., Jacobs, G., Russell, S. F., & Crane, R. S. (1983). Assessment of Anger: the State-Trait Anger Scale. In J. N. Butcher & C. D. Spielberger (Eds.), Advances in Personality Assessment (Vol. 2, pp. 159-187). Hillsdale, NJ: Lawrence Erlbaum Associates.
- Sunguroğlu, S. (2021). Bireylerin strese karşı dayanıklılığı ve öfke ifade tarzları arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Gelişim Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul.
- Şahin, T., & Güçlü, M. (2018). Sporcularda Psikolojik Dayanıklılığın Duygu Düzenleme Becerilerine Etkisi: Türkiye Korumalı Futbol 1. Ligi Oyuncuları Örneği. SPORMETRE Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 16(3), 204-216.
- Türkyılmaz, H. (2019). Futbolcuların zihinsel dayanıklılık düzeyleri ile sporda mücadele ve tehdit algılarının belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Başkent Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Spor Bilimleri, Ankara.
- Yiğit, Ş., Yılmaz, T., Acar, E., & Dalbudak, İ. (2019). An Investigation of Self and Aggression Levels of Weightlifters. International Journal of Applied Exercise Physiology, 8(3), 84-89.
Yıl 2025,
Cilt: 6 Sayı: 2, 109 - 115, 26.08.2025
Öz
The purpose of this study is to determine the relationship between football players' constant anger and mental resilience. The population of the study consists of active football players continuing their football careers in the Mediterranean region. The sample group consists of 379 football players who volunteered to participate and were selected using a random method. In this study, a personal information form and scales of persistent anger and anger styles found in the literature, as well as mental resilience scales in sports, were used as data collection tools. IBM SPSS statistical software was used to analyze the data obtained. To determine the relationship between the scores obtained from the scales, Pearson's moment correlation analysis (r) was applied.
In conclusion, it was found that football players had above-average levels of persistent anger and anger expression styles, mental resilience, and the confidence, persistence, and control subdimensions of mental resilience. A low-level positive correlation was found between football players' persistent anger and expression styles and the total mental resilience and persistence and control subdimensions. This suggests that anger, when managed appropriately, can contribute to processes such as persistence and motivation. Therefore, it is considered important that intervention programs aimed at improving performance and psychological well-being in football players be designed with a comprehensive approach that includes anger management, stress control, and emotional balance for long-term success and well-being.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Akman, H., & Var, L. (2024). Aktif Sporcuların Zihinsel Dayanıklılık ve Stresle Başa Çıkma Düzeylerinin Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi. Uluslararası Bozok Spor Bilimleri Dergisi, 5(1), 233-246.
- Altıntaş, A. (2015). Sporcuların zihinsel dayanıklılıklarının belirlenmesinde optimal performans duygu durumu, güdülenme düzeyi ve hedef yöneliminin rolü. Doktora tezi, Ankara Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- Avcı Taşkıran, T. (2021). Üniversite öğrencilerinde serbest zamanda sıkılma algısı, psikolojik sağlamlık ve saldırganlık eğilimi arasındaki ilişkinin incelenmesi. Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- Bağcı, D. (2023). Ergenlerin psikolojik sağlamlık düzeylerinin öfke ve öfke ifade tarzları ile okul bağlılıkları açısından incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Maltepe Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul.
- Beardslee, W. R., & Podorefsky, M. A. (1998). Resilient Adolescents Whose Parents Have Serious Affective and Other Psychiatric Disorders: Importance of Self-Understanding and Relationships. American Journal of Psychiatry, 145(1), 63-69.
- Beşler, H. K. (2020). Zihinsel antrenmanın futbol antrenörlerinin zihinsel dayanıklılık ve problem çözme becerilerine etkisi. Doktora Tezi, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
- Bostancı, N., Çoban, Ş., Tekin, Z., & Özen, A. (2006). Üniversite Öğrencilerinin Cinsiyete Göre Öfke İfade Etme Biçimleri. Kriz Dergisi, 14(3), 9-18.
- Certel, Z., & Bahadır, Z. (2012). Takım Sporu Yapan Sporcularda Benlik Saygısı ve Sürekli Öfke ve Öfke İfade Tarz İlişkisinin İncelenmesi. Selçuk Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilim Dergisi, 14(2), 157-164.
- Dalbudak, I., & Çelik, S. (2019). Investigation of Aggression and Emotional Intelligence Characteristics of the Students from Faculty of Sport Sciences and State Conservatory of Turkish Music. International Education Studies, 12(9), 117-129.
- Demir, H., Sezan, T., Demirel, H., Yalçın, Y. G., & Altın, M. (2017). Sporcuların Öfke İfade Tarzları. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(19), 408-414.
- Duman, N., Yılmaz, S. A., Umunç, Ş., & İmre, Y. (2019). Üniversite Öğrencilerinde Duygudurum Düzenleme ve Öfke. Uluslararası Bilimsel Araştırmalar Dergisi (IBAD), 4(1), 1-9.
- Duran, O., & Eldeleklioğlu, J. (2005). Öfke Kontrol Programının 15-18 Yaş Arası Ergenler Üzerindeki Etkililiğinin Araştırılması. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25(3), 267-280.
- Fiyakalı, N. C. (2008). Anne Babası Boşanmış ve Boşanmamış Lise Öğrencilerinin Sürekli Öfke Düzeyi ve Öfke İfade Tarzlarının Karşılaştırılması. Yüksek Lisans Tezi, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Denizli.
- Harmon-Jones, E., & Sigelman, J. (2001). State Anger and Prefrontal Brain Activity: Evidence That Insult-Related Relative Left-Prefrontal Activation is Associated with Experienced Anger and Aggression. Journal of Personality and Social Psychology, 80(5), 797-803.
- Hong, S., Malik,M. L., & Lee,M. K. (2003). Testing Configural, Metric, Scalar, and Latent Mean Invariance Across Genders in Sociotropy and Autonomy Using a Non-Western Sample. Educational and Psychological Measurement, 63(4), 636-654.
- Işık, Ş. (2016). Türkiye’de Kendini Toparlama Gücü Konusunda Yapılmış Araştırmaların İncelenmesi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 6(45), 65-76.
- İlhan, A. (2020). Tenis oyuncularının zihinsel dayanıklılık düzeyleri. Journal of Global Sport and Education Research, 3(2), 28-35.
- Jacelon, C. S. (1997). The Trait and Process of Resilience. Journal of Advanced Nursing, 25(1), 123-129.
- Kalkavan, A., Karaca, B., & Işık, U. (2022). Amatör ve Profesyonel Futbolcuların Öfke Düzeylerinin İncelenmesi. Sportive, 5(2), 55-68.
- Karagün, E., & Çağlayan, Ç. (2014). Sporcuların Şiddete Maruz Kalma Durumları ile Öfke Düzeylerinin Değerlendirilmesi. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (28), 113-127.
- Karaoğlu, B., & Pepe, O. (2020). Üniversite öğrencilerinin yaratıcılık ile duygu yönetim düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Mediterranean Journal of Sport Science, 3(1), 72-81.
- Karasar, N. (2004). Bilimsel araştırma yöntemi: Kavramlar, ilkeler, teknikler (13. Baskı). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
- Kısaç, İ. (1997). Üniversite öğrencilerinin bazı değişkenlere göre sürekli öfke ve öfke ifade düzeyleri. Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
- Kocaekşi, S., & Yıldırım, I. Ö. (2020). Güreşçilerde Zihinsel Dayanıklılık, Öz Yeterlik İnancı ve Sportif Kendine Güven Düzeylerinin İncelenmesi. Uluslararası Güncel Eğitim Araştırmaları Dergisi, 6(2), 392-406.
- Lazarus, R. S. (1991). Progress on a Cognitive-Motivational-Relational Theory of Emotion. American Psychologist, 46(8), 819-834.
- Luthans, F. (2002). Positive Organizational Behavior: Developing and Managing Psychological Strengths. Academy of Management Executive, 16(1), 57-72.
- Mahoney, J., Ntoumanis, N., Mallett, C., & Gucciardi, D. (2014). The Motivational Antecedents of The Development of Mental Toughness: a Self-Determination Theory Perspective. International Review of Sport and Exercise Psychology, 7(1), 184-197. https://doi.org/10.1080/1750984X.2014.925951
- Masten, A. S., Best, K. M., & Garmezy, N. (1990). Resilience and Development: Contributions From The Study of Children Who Overcome Adversity. Development and Psychopathology, 2(4), 425-444.
- Mowlaie, M., Besharat, M. A., Pourbohlool, S., and Azizi, L. (2011). The Mediation Effects of Self- Confidence and Sport Self-Efficacy on the Relationship Between Dimensions of Anger and Anger Control with Sport Performance. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 30, 138-142
- Özer, A. K. (1994). Sürekli Öfke ve Öfke İfadesi Tarzı Ölçekleri Ön Çalışması. Türk Psikoloji Dergisi, 9(31), 26-35.
- Sarı, İ., Sağ, S., & Demir, A. P. (2020). Sporda Zihinsel Dayanıklılık: Taekwondo Sporcularında Bir İnceleme. Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 22(4), 131-147.
- Sheard, M., Golby, J., & Van Wersch, A. (2009). Progress Toward Construct Validation of the Sports Mental Toughness Questionnaire (SMTQ). European Journal of Psychological Assessment, 25(3), 186-193.
- Somoğlu, M. B., Albayrak, A. Y., Taşkın, S., & Taşkın, S. (2023). Sporcuların Yaralanma Kaygılarının Saldırganlık ve Öfke Düzeylerinin İncelenmesi. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 12(3), 1405-1414.
- Spielberger, C. D., Jacobs, G., Russell, S. F., & Crane, R. S. (1983). Assessment of Anger: the State-Trait Anger Scale. In J. N. Butcher & C. D. Spielberger (Eds.), Advances in Personality Assessment (Vol. 2, pp. 159-187). Hillsdale, NJ: Lawrence Erlbaum Associates.
- Sunguroğlu, S. (2021). Bireylerin strese karşı dayanıklılığı ve öfke ifade tarzları arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Gelişim Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul.
- Şahin, T., & Güçlü, M. (2018). Sporcularda Psikolojik Dayanıklılığın Duygu Düzenleme Becerilerine Etkisi: Türkiye Korumalı Futbol 1. Ligi Oyuncuları Örneği. SPORMETRE Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 16(3), 204-216.
- Türkyılmaz, H. (2019). Futbolcuların zihinsel dayanıklılık düzeyleri ile sporda mücadele ve tehdit algılarının belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Başkent Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Spor Bilimleri, Ankara.
- Yiğit, Ş., Yılmaz, T., Acar, E., & Dalbudak, İ. (2019). An Investigation of Self and Aggression Levels of Weightlifters. International Journal of Applied Exercise Physiology, 8(3), 84-89.
Toplam 38 adet kaynakça vardır.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Egzersiz ve Spor Psikolojisi |
| Bölüm | Araştırma Makaleleri |
| Yazarlar | |
| Erken Görünüm Tarihi | 12 Ağustos 2025 |
| Yayımlanma Tarihi | 26 Ağustos 2025 |
| Gönderilme Tarihi | 17 Temmuz 2025 |
| Kabul Tarihi | 5 Ağustos 2025 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2025 Cilt: 6 Sayı: 2 |
