Derleme
BibTex RIS Kaynak Göster

Egzersizin Bazı Üreme Hormonları Üzerine Etkisinin İncelenmesi

Yıl 2021, Cilt: 2 Sayı: 1, 24 - 44, 30.04.2021

Muhammed Öniz İshak Göçer

Öz

Günümüzün sıkıntılarından biri sedanter yaşamın neden olduğu sağlık sorunlarıdır. Bundan dolayı da literatürde egzersiz ve sağlık ilişkili çok fazla çalışma mevcuttur. Bu çalışmaların bazılarında egzersizin metabolizmaya etkileri hormonal çerçevede araştırılmıştır. Hormonlar üremeyi ve büyümeyi kontrol eden, enerji üretimini ve depolanmasını devam ettiren düzenleyici moleküllerdir. Egzersiz hormonal salınımı etkileyerek, organizmanın egzersiz stresi ile baş etmesini kolaylaştıracak bir takım uyum cevapları oluşturmaktadır. Yani bazı hormonların istirahat salınım düzeyleri düşük seyrederken egzersiz ve yoğun antrenman sırasında salınım düzeyleri artabilmektedir. Seks steroid hormonları, üreme fonksiyonlarını düzenlemelerinin yanı sıra, sinir sistemi iskelet sistemi ve kardiyovasküler sistemi üzerine de kuvvetli etkileri vardır. Ayrıca hipofizer gonadotropinlerden olan FSH ve LH, üreme hormonlarından östrojen ve testosteron ve yine hipofizer bir hormon olan prolaktin ile fiziksel aktivite arasında bir ilişkinin olduğu bildirilmiştir. Yani fiziksel aktivite ile hormonal denge arasında bir etkileşim olduğu söylenebilir. Düzenli yapılan fiziksel aktivitelerin hormonlar üzerine olan etkisi birçok araştırmanın konusu olmuştur ve bu araştırmaların sonucunda, hormonal değişimlerin fiziksel aktiviteye metabolik ve endokrin adaptasyonla karşılık verdiği fikri ağırlık kazanmıştır ve egzersizin hormon salgılanması üzerine etkileri, günümüzde spor fizyolojisi ve spor sağlık araştırmalarının önemli bir konusunu oluşturmaktadır. Bu derlemede egzersizin üreme hormonları üzerine etkilerini gözden geçirmek amaçlanmıştır. Bu çalışmanın sonucundan elde edilen bilgilerin literatüre kazandırılmasının sporcular açısından önemli olacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Endokrin Sistem Fiziksel Aktivite spor

Kaynakça

  • Ağırbaş, Ö., Ağgön, E., Uçan, İ., ve Kıyıcı, F. (2012), Effects of High-Intensity Acute Wrestling Exercise and Sauna Treatment on Serum Lipids, The Journal of Sports Medicine, 47, 49-57.
  • Akbulut, E. (2011), Sedanter Bayanlarda Aerobik Egzersiz Programının Kan Lipitleri ve Vücut Kompozisyonu Üzerindeki Etkileri (Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü).
  • Annagür, B. B. (2012), Endocrinological Changes in Anorexia Nervosa, The Journal of Psychiatry and Neurological Sciences, 25, 63-69.
  • Aras, K., ve Erşen G. (1974), Hormonlar, Tıbbi Biyokimya, (1. Baskı) (s. 1-3), Ankara: Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Yayınları.
  • Ardıç, F. (2014), Egzersiz Reçetesi, Turkish Journal of Physical Medicine and Rehabilitation, 60(2), 1-8.
  • Ardıç, F. (2014), Egzersizin Sağlık Yararları, Türkiye Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Dergisi, 60(2), 9-14.
  • Ası, T. (1999), Hormonlar, Editör: T. ASI, Tablolarla Biyokimya, 2.Cilt (s. 71-108), Ankara: Nobel Tıp Kitabevleri.
  • Ayan, A. (2015), Sporcularda ve Sedanterlerde Endometrium Kalınlığı ve Östrojen Seviyesinin İncelenmesi (Yüksek Lisans Tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü).
  • Balcıoğlu, I., ve Savrun, M. (2001), Stres ve Hormonlar, T Klin J Psychiatry, 2(1), 43-50.
  • Bilici, M. F. (2018), Adolesan Bayan Sporcuların Kan Örneklerinde Bazı Hormon ve Biyokimyasal Parametrelerin İncelenmesi (Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü).
  • Bilge, M. (1975), Hormonal İletim ve Endokrin Bezler Hakkında Genel Bilgiler, Hormon Bilimi (s. 37-200), İstanbul: Çeltüt Yayınevi.
  • Bosco, C., Tihanyi, J., ve Viru, A. (1996), Relationships Between Field Fitness Test and Basal Serum Testosterone and Cortisol Levels in Soccer Players, Clin. Physiol., 16(3), 317-322.
  • Botechia, D., Bordin, D., ve Martino, R. (1987), Effect of Different Kinds of Physical Exercise on The Plasmatic Testosterone Level Normal Adult Males, J Sports Med Phys Fitness, 27(1), 1-5.
  • Can, İ. (2010), Egzersiz Stresine Bağlı Östrojenin Erkek Ratlardaki Adrenal Bez Üzerine Olan Etkileri (Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü).
  • Cooper, D. M. (1994), Evidence For and Mechanism of Exercise Modulation of Growth an Overview, Med Sci Sports Exerc., 26(6), 733-740.
  • Craig, B. W., Lucas, J., Pohlman, R., ve Stelling, H. (1991), The Effect of Running, Weightlifting and A Combination of Both on Growth Hormone Release, J. Appl. Sport Sci. Res., 5(4), 198-203.
  • Çabuk, R., Çayır, H., Yıldız, M., Onat, T., Cincioğlu, G., Adanur, O., ve Kayacan, Y. (2020), Egzersizin Fizyolojik Sistemler Üzerine Etkileri: Sistematik Derleme, Helal Yaşam Tıbbı Dergisi, 2(1), 26-43.
  • Çakmakçı, E., Sanioğlu, A., Patlar, S., Çakmakçı, O., ve Çınar, V. (2005), Menstruasyonun Anaerobik Güce Etkisi, Spormetre Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 3(4), 145-149.
  • Çakmakcı, S. (2013), Farklı Branşlardaki Sporcularda Anaerobik Egzersizin Bazı Hormon Düzeylerine Etkisi (Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü).
  • Çelenk, Ç. (2011), Farklı Branşlardaki Elit Bayan Sporcuların 2. ve 4. (2d:4d) Parmaklarının Oranının Sportif Performansa Etki Eden Bazı Biyokimyasal ve Endokrinolojik Parametrelerle İlişkisi (Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü).
  • Çolakoğlu, F. F. (2003), The Effects of 8-Weeks Jog-Walk Exercise on Physiologic, Motoric and Somatotype Values of Sedentary Middle Aged Obese Females, J Educ Fac Gazi Univ, 23(3), 275-290.
  • Çolhan, İ., Erdem, E., Usta, A., ve Karacan, M. (2017), The Effects of Obesity and Bariatric Surgery on Fertility, JCOG, 28(2), 65-74.
  • Dağlıoğlu, Ö., ve Hazar, M. (2009), Yüksek Hız Koşu Yüklemesinin Bazı Vücut Hormonlarının Ani Değişimine Etkisi, Atabesbd, 11(2), 35-44.
  • Doğan, P. (2010), Aerobik Egzersizin Kadınlarda ve Erkeklerde Anksiyeteye Olan Etkisinin Araştırılması (Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü).
  • Du Plessis, S. S., Kashou, A., Vaamonde, D., ve Agarwal, A. (2011), Is There a Link Between Exercise and Male Factor Infertility, JThe Open Reproductive Science Journal, 3(1), 105-110.
  • Erdemir, F. (2013), The Evaluation of the Relationship Between Obesity and Male Infertility, J Clin Anal Med, 4(1), 76-80.
  • Galata, M. R. (2017), Sporcularda Testosteron ve Serotonin Düzeyleri ve Saldırganlık İlişkisi (Yüksek Lisans Tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü).
  • Gönülateş, S., Saygın, Ö., ve İrez, G. B. (2013), Düzenli Yürüyüş Programının 40-55 Yaşları Arası Bayanlarda Sağlık İlişkili Fiziksel Uygunluk Unsurları ve Kan Lipidleri Üzerine Etkisi, Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 7(2), 961-968.
  • Gulledge, T.P., ve Hackney, A.C. (1996), Reproducibility of Low Resting Testosterone Concentrations in Endurance Trained Men. Eur J Appl Physiol Occup Physiol, 73(6), 582-583.
  • Guyton, A. C., ve Hall, J. E. (2013), Tıbbi Fizyoloji, Editör: B. Ç. Yeğen, Endokrinoloji ve Üreme, 12. Baskı (s. 905-1040), İstanbul: Nobel Tıp Kitabevleri.
  • Güncü, G., ve Tözüm, T. F. (2005), Östrojen, Projesteron ve Testosteronun Periodontal Dokular Üzerine Etkileri. Gazi Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi Dergisi, 22(2), 121-124.
  • Gürsoy, Ş. (2008), Düzenli Spor Yapan Öğrenci Gruplarinda Egzersizin Total Antioksidan Kapasite ve Serum Lipit Profili Üzerine Etkisi (Doktora Tezi, İnönü Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü).
  • Hackney, A. C., Fahrner, C. L., ve Gulledge, T. P. (1998), Basal reproductive hormonal profiles are altered in endurance trained men, The Journal of sports medicine and physical fitness, 38(2), 138-141.
  • Hackney, A. C., ve Viru, M. (2016), Sports Physiology and Endocrinology, Springer New York, 75-92.
  • Hakkinen, K., Pakarinen, A., Kraemer, W. J., Newton, R. U., ve Alen, M. (2000), Basal Concentrations and Acute Responses of Serum Hormones and Strength Development During Heavy Resistance Training in Middle-Aged and Elderly Men and Women, J Gerontol A Biol Sci Med Sci., 55(2), 95-105.
  • Harbili, S. (1999), Kuvvet Antrenmanlarının Vücut Kompozisyonu ve Bazı Hormonlar Üzerine Etkisi (Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü).
  • Karacan, S., ve Günay, M. (2003), The Effects of Aerobic Training Program on Cardiovascular Risk Factors of Postmenopausal Women, Journal of Education Faculty of Gazi, 23(3), 258-261.
  • Kavun, Ç. (1994), Kısa Süreli Egzersizde Laktik Asit Metabolizması ve Testosteron Seviyeleri ile İlişkisi (Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü).
  • Kayacan, Y., ve Öniz, M. (2017), The Effect of Regular Exercise on Reproductive Hormones in Male Athletes, Turkish Journal of Sports Medicine, 52(3), 85-92.
  • Kayacan, Y., Makaracı, Y., Özgöçer, T., Uçar, C., ve Yıldız, S. (2020), Cortisol Awakening Response and Heart Rate Variability in the Menstrual Cycle of Sportswomen, Research Quarterly for Exercise and Sport, 1-10.
  • Kaynar, Ö. (2014), Elit güreşçilerde antrenmanın hipofiz bezi hormonları ve karaciğer enzimleri üzerine etkisi (Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü).
  • Khoo, J., Tian, H. H., Tan, B., Chew, K., Ng, C. S., Leong, D., ve Chen, R. Y. T. (2013), Comparing Effects of Low and High Volume Moderate Intensity Exercise on Sexual Function and Testosterone in Obese Men, The journal of sexual medicine, 10(7), 1823-1832.
  • Koyun, E. (2013), Obezitenin Sperm Fonksiyonlarına Etkisi, Erkek Üreme Sağlığı, Androloji, 185-187. Koz, M., Akgül, M. Ş., ve Atıcı, E. (2016), The Effects of Exercise on the Hormone Secretion and Regulation, Türkiye Klinikleri J Physiother Rehabil-Special Topics, 2(1), 48-56.
  • Kraemer, W. J., ve Ratamess, N. A. (2005), Hormonal Responses and Adaptations to Resistance Exercise and Training, Sports Medicine, 35(4), 340-355.
  • Kumsar, Ş., ve Gökçe, A. (2015), Hipogonadal Erkekte Testosteron Replasman Tedavisi mi? Yoksa Alternatif Yöntemler mi?, Erkek Cinsel Sağlığı, 79-83.
  • Kuusi, T., Kostiainen, E., Vartiainen, E., Pitkanen, L., Ehnholm, C., Korhonen, H. J., ve Puska, P. (1984), Acute Effects of Marathon Running on Levels of Serum Lipoproteins and Androgenic Hormones in Healthy Males, Metabolism, 33(6), 527-531.
  • Lee, I. M., Shiroma, E. J., Lobelo, F., Puska, P., Blair, S. N., ve Katzmarzyk, P. T. (2012), Impact of Physical Inactivity on The World’s Major Non-Communicable Diseases, Lancet, 380, 219-229.
  • Molvalılar, Ş. (2001), Endokrinoloji, Metabolizma ve Beslenme Hastalıkları, Editör: E. Sencer, Nöroendokrin Düzenleme, Ön Hipofiz ve Hipotalamusun Hastalıkları (s. 22-40), İstanbul, Nobel Tıp Kitabevleri.
  • Nicoll, A. G., Smail, P. J., ve Forsyth, C. C. (1984), Exercise Test For Growth Hormone Deficiency, Archives of Disease in Childhood, 59(12), 1177-1178.
  • Ozen, S. V. (2012), Reproductive Hormones and Cortisol Responses to Plyometric Training in Males. Biol Sport, 29(3), 193-197.
  • Özgen, A. G. (2004), Endokrinoloji El Kitabı, Editörler T. Kabalak, C. Yılmaz, M. Tüzün, Endokrinolojiye Giriş, 3. Baskı (s. 1-79), İzmir: İzmir Güven Kitabevi.
  • Özmerdivenli, R., ve Karacabey, K. (2000), Egzersiz Tiplerinin Serum Kortizol ve Dhea-S Hormonları Üzerine Etkileri, Gazi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 5(2), 10-16.
  • Öztürk, N. (2015), Ratlarda Farklı Dozlardaki Egzersizin Bazı Akut Faz Proteinleri ve Lipid Profiline Etkileri (Yüksek Lisans Tezi, Adnan Menderes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü).
  • Pillay, M. R. (2006), Athletes’ Testosterone Levels By Sports Team: An Exploratory Analysis (Unpublished Manuscript, Simon Fraser University, Canada).
  • Polat, Y. (2004), Sedanterlere Uygulanan Akut ve Kronik Aerobik Egzersizlerin İmmunoglobulinler, Bazı Hormonlar ve Hematolojik Parametreler Üzerine Etkilerinin İncelenmesi (Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü).
  • Polat, Y., ve Kasap, H. (2003), Ilımlı Aerobik Egzersizlerin İmmünoglobilinler ile Acth ve Kortizol Hormonları Üzerine Etkisi, Journal of Sport Sciences of İU, 3, 204-208.
  • Rahnama, N., ve Bambaeichi, E. (2004), Choronic Effects of Exercise on Male Reproductive Hormone Profiles, Cell, Mol. Biol. Lett., 9(2), 121-123.
  • Rietjens, R., Stone, T. M., Montes, J., Young, J. C., Tandy, R. D., Utz, J. C., ve Navalta, J. W. (2015), Moderate Intensity Resistance Training Significantly Elevates Testosterone Following Upper Body and Lower Body Bouts When Total Volume is Held Constant, International Journal of Kinesiology and Sports Science, 3(4), 50-55.
  • Sarıtaş, N. (2006), Sporcularda Plazma Büyüme Hormonu ve Testesteron Düzeyleriyle Maksimal Ağırlık Antrenmanları Arasındaki İlişkiler (Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü). Sato, K., ve Lemitsu, M. (2015), Exercise and Sex Steroid Hormones in Skeletal Muscle, The Journal of Steroid Biochemistry and Molecular Biology, 145, 200-205.
  • Skarda, S. T., ve Burge, M. R. (1998), Prospective Evaluation of Risk Factors for Exercise-Induced Hypogonadism in Male Runners, Western Journal of Medicine, 169(1), 9-12.
  • Şahin, M. (2015), Elit Sporcularda Aerobik Egzersizin Kortizol, İnsülin ve Glukagon Hormon Seviyelerine Etkisi (Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü).
  • Şahin, F. N., ve Ağaoğlu, S. A. (2011), Farklı Branşlardaki Kız Sporcuların Spora Başlama Yaşı, Menarş Yaşı ve Üreme Hormon Seviyelerinin Analizi, Türkiye Klinikleri J Sports Sci, 3(2), 47-55.
  • Tamer, K. (1996), Farklı Aerobik Antrenman Programlarinin Serum Hormonları, Kan Lipidleri ve Vücut Yağ Yüzdesi Üzerine Etkisi, Gazi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 1(1), 1-11.
  • Tav, K. H. (2018), 6 Hafta Düzenli Egzersiz ile Birlikte Sıçanlara Farklı Sürelerde Testosteron Uygulamasının Kemik Doku Üzerine Etkisi (Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü).
  • Tekin, G., Amman, M. T., ve Tekin, A. (2009), Serbest Zamanlarda Yapılan Fiziksel Egzersizin Üniversite Öğrencilerinin Depresyon ve Atılganlık Düzeylerine Etkisi, Journal of Human Sciences, 6(2), 148-159.
  • Tokuçoğlu, H., Kayıgil, Ö., Deniz, N., Karabaş, Ö., Sınık, Z., ve Bozkırlı, İ. (1992), Erkek ve Bayan Sporcularda Antreman Önce ve Sonrasında Egzersiz Ağırlığı ile Testosteron, Östrojen ve Prolaktin, FSH ve LH Değerleri Değişiminin Araştırılması, Gazi Medical Journal, 3, 77-80.
  • Tuğdar, E., ve Aluş Tokat, M. (2015), Yardımcı Üreme Teknikleri ve Fiziksel Aktivite, Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 8(1), 32-35.
  • Warren, M. P., ve Perlroth, N. E. (2001), The Effects of Intense Exercise on The Female Reproductive System, Journal of Endocrinology, 170(1), 3-8.
  • Wheeler, G. D., Singh, M., Pierce, W. D., Epling, W. F., ve Cumming, D. C. (1991), Endurance Training Decreases Serum Testosterone Levels in Men Without Change in Luteinizing Hormone Pulsatile Release, The Journal of Clinical Endocrinology & Metabolism, 72(2), 422-425.
  • Wilmore, J. H., ve Costill, D. L. (2004), Hormonal Regulation of Exercise, 3rd ed. Physiology of Sport and Exercise 3. Edition (s.161-175), Stanningley: Human Kinetics.
  • Van Helder, W. P., Casey, K., Goode, R. C., ve Radomski, W. M. (1986), Growth Hormone Regulation in Two Types of Aerobic Exercise of Equal Oxygen Uptake, European Journal of Applied Physiology and Occupational Physiology, 55(3), 236-239.
  • Vatansev, H., ve Çakmakçı, E. (2010), The Effects of 8-Week Aerobic Exercises on The Blood Lipid and Body Composıtıon of The Owerweight and Obese Females, Science, Movement and Health, 10(2), 814-817.
  • Vural, F. (2013), Futbolda Beta Endorfin Düzeyleri ve Laktat Eliminasyonunun Şut ve Sprint Performansı Üzerine Etkileri (Doktora Tezi, Ege Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü).
  • Yaman, F. (2013), 20-34 Yaş Arası Yetişkinlerde Diyet ve Egzersizin Obezite Üzerine Etkisi (Yüksek Lisans Tezi, Yakın Doğu Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü).
  • Yönem, A., ve Yılmaz M. (2011), Endokrinolojiye Giriş, Hormonlara Giriş, Editör: M. Özata, Endokrinoloji, Metabolizma ve Diyabet, (s. 3-34) İstanbul: İstanbul Tıp Kitabevi.
  • Zırhlıoğlu, G. (2011), Egzersiz Bağımlılığının Egzersiz Davranış Parametrelerine Göre İncelenmesi: Van İli Örneği, Journal of New World Sciences Academy, 6(4), 215-220.
  • Zitzmann, M., ve Nieschlag, E. (2001), Testosterone Levels in Healthy Men and The Relation to Behavioural and Physical Characteristics: Facts and Constructs, European Journal of Endocrinology, 144(3), 183-191.
  • Zmuda, J. M., Thompson, P. D., ve Winters, S. J. (1996), Exercise Increases Serum Testosterone and Sex Hormone-Binding Globulin Levels in Older Men, Metabolism, 45(8), 935-938.

Investigation of the Effect of Exercise on Some Reproductive Hormones

Yıl 2021, Cilt: 2 Sayı: 1, 24 - 44, 30.04.2021

Muhammed Öniz İshak Göçer

Öz

One of problems of today is the health problems caused by sedentary life. Therefore, there are many studies related to exercise and health in the literature. In some of these studies, the effects of exercise on metabolism were investigated in a hormonal framework. Hormones are regulatory molecules that have control the growth, reproduction and continue energy production and storage. Exercise by affecting hormone secretion, constitute adaptive responses facilitate the organism to cope with the stress of exercise. So, while the resting release levels of some hormones are low, their release levels may increase during exercise and intense training. Sex steroid hormones have powerful effects on nervous, skeletal and cardiovascular system as well as regulating reproductive functions. Also it has been reported that there is a relation between physical activity and FSH and LH of pituitary gonadotropins, estrogen and testosterone of reproductive hormones and prolactin which is also pituitary. So, it can be said that there is an interaction between physical activity and hormonal balance. The effects of exercise on hormones have been subject of many research and as a result, the idea that hormonal changes respond to physical activity by metabolic and endocrine adaptation has gained weight and today, the effects of exercise on the hormone secretion is an important topic of sports physiology and sports related health research. It was aimed to review the effects of exercise on reproductive hormones. It is thought that it will be important for athletes to add the information obtained from the result of this study to the literature.

Anahtar Kelimeler

Endocrine System Physical Activity Sport

Kaynakça

  • Ağırbaş, Ö., Ağgön, E., Uçan, İ., ve Kıyıcı, F. (2012), Effects of High-Intensity Acute Wrestling Exercise and Sauna Treatment on Serum Lipids, The Journal of Sports Medicine, 47, 49-57.
  • Akbulut, E. (2011), Sedanter Bayanlarda Aerobik Egzersiz Programının Kan Lipitleri ve Vücut Kompozisyonu Üzerindeki Etkileri (Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü).
  • Annagür, B. B. (2012), Endocrinological Changes in Anorexia Nervosa, The Journal of Psychiatry and Neurological Sciences, 25, 63-69.
  • Aras, K., ve Erşen G. (1974), Hormonlar, Tıbbi Biyokimya, (1. Baskı) (s. 1-3), Ankara: Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Yayınları.
  • Ardıç, F. (2014), Egzersiz Reçetesi, Turkish Journal of Physical Medicine and Rehabilitation, 60(2), 1-8.
  • Ardıç, F. (2014), Egzersizin Sağlık Yararları, Türkiye Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Dergisi, 60(2), 9-14.
  • Ası, T. (1999), Hormonlar, Editör: T. ASI, Tablolarla Biyokimya, 2.Cilt (s. 71-108), Ankara: Nobel Tıp Kitabevleri.
  • Ayan, A. (2015), Sporcularda ve Sedanterlerde Endometrium Kalınlığı ve Östrojen Seviyesinin İncelenmesi (Yüksek Lisans Tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü).
  • Balcıoğlu, I., ve Savrun, M. (2001), Stres ve Hormonlar, T Klin J Psychiatry, 2(1), 43-50.
  • Bilici, M. F. (2018), Adolesan Bayan Sporcuların Kan Örneklerinde Bazı Hormon ve Biyokimyasal Parametrelerin İncelenmesi (Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü).
  • Bilge, M. (1975), Hormonal İletim ve Endokrin Bezler Hakkında Genel Bilgiler, Hormon Bilimi (s. 37-200), İstanbul: Çeltüt Yayınevi.
  • Bosco, C., Tihanyi, J., ve Viru, A. (1996), Relationships Between Field Fitness Test and Basal Serum Testosterone and Cortisol Levels in Soccer Players, Clin. Physiol., 16(3), 317-322.
  • Botechia, D., Bordin, D., ve Martino, R. (1987), Effect of Different Kinds of Physical Exercise on The Plasmatic Testosterone Level Normal Adult Males, J Sports Med Phys Fitness, 27(1), 1-5.
  • Can, İ. (2010), Egzersiz Stresine Bağlı Östrojenin Erkek Ratlardaki Adrenal Bez Üzerine Olan Etkileri (Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü).
  • Cooper, D. M. (1994), Evidence For and Mechanism of Exercise Modulation of Growth an Overview, Med Sci Sports Exerc., 26(6), 733-740.
  • Craig, B. W., Lucas, J., Pohlman, R., ve Stelling, H. (1991), The Effect of Running, Weightlifting and A Combination of Both on Growth Hormone Release, J. Appl. Sport Sci. Res., 5(4), 198-203.
  • Çabuk, R., Çayır, H., Yıldız, M., Onat, T., Cincioğlu, G., Adanur, O., ve Kayacan, Y. (2020), Egzersizin Fizyolojik Sistemler Üzerine Etkileri: Sistematik Derleme, Helal Yaşam Tıbbı Dergisi, 2(1), 26-43.
  • Çakmakçı, E., Sanioğlu, A., Patlar, S., Çakmakçı, O., ve Çınar, V. (2005), Menstruasyonun Anaerobik Güce Etkisi, Spormetre Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 3(4), 145-149.
  • Çakmakcı, S. (2013), Farklı Branşlardaki Sporcularda Anaerobik Egzersizin Bazı Hormon Düzeylerine Etkisi (Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü).
  • Çelenk, Ç. (2011), Farklı Branşlardaki Elit Bayan Sporcuların 2. ve 4. (2d:4d) Parmaklarının Oranının Sportif Performansa Etki Eden Bazı Biyokimyasal ve Endokrinolojik Parametrelerle İlişkisi (Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü).
  • Çolakoğlu, F. F. (2003), The Effects of 8-Weeks Jog-Walk Exercise on Physiologic, Motoric and Somatotype Values of Sedentary Middle Aged Obese Females, J Educ Fac Gazi Univ, 23(3), 275-290.
  • Çolhan, İ., Erdem, E., Usta, A., ve Karacan, M. (2017), The Effects of Obesity and Bariatric Surgery on Fertility, JCOG, 28(2), 65-74.
  • Dağlıoğlu, Ö., ve Hazar, M. (2009), Yüksek Hız Koşu Yüklemesinin Bazı Vücut Hormonlarının Ani Değişimine Etkisi, Atabesbd, 11(2), 35-44.
  • Doğan, P. (2010), Aerobik Egzersizin Kadınlarda ve Erkeklerde Anksiyeteye Olan Etkisinin Araştırılması (Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü).
  • Du Plessis, S. S., Kashou, A., Vaamonde, D., ve Agarwal, A. (2011), Is There a Link Between Exercise and Male Factor Infertility, JThe Open Reproductive Science Journal, 3(1), 105-110.
  • Erdemir, F. (2013), The Evaluation of the Relationship Between Obesity and Male Infertility, J Clin Anal Med, 4(1), 76-80.
  • Galata, M. R. (2017), Sporcularda Testosteron ve Serotonin Düzeyleri ve Saldırganlık İlişkisi (Yüksek Lisans Tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü).
  • Gönülateş, S., Saygın, Ö., ve İrez, G. B. (2013), Düzenli Yürüyüş Programının 40-55 Yaşları Arası Bayanlarda Sağlık İlişkili Fiziksel Uygunluk Unsurları ve Kan Lipidleri Üzerine Etkisi, Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 7(2), 961-968.
  • Gulledge, T.P., ve Hackney, A.C. (1996), Reproducibility of Low Resting Testosterone Concentrations in Endurance Trained Men. Eur J Appl Physiol Occup Physiol, 73(6), 582-583.
  • Guyton, A. C., ve Hall, J. E. (2013), Tıbbi Fizyoloji, Editör: B. Ç. Yeğen, Endokrinoloji ve Üreme, 12. Baskı (s. 905-1040), İstanbul: Nobel Tıp Kitabevleri.
  • Güncü, G., ve Tözüm, T. F. (2005), Östrojen, Projesteron ve Testosteronun Periodontal Dokular Üzerine Etkileri. Gazi Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi Dergisi, 22(2), 121-124.
  • Gürsoy, Ş. (2008), Düzenli Spor Yapan Öğrenci Gruplarinda Egzersizin Total Antioksidan Kapasite ve Serum Lipit Profili Üzerine Etkisi (Doktora Tezi, İnönü Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü).
  • Hackney, A. C., Fahrner, C. L., ve Gulledge, T. P. (1998), Basal reproductive hormonal profiles are altered in endurance trained men, The Journal of sports medicine and physical fitness, 38(2), 138-141.
  • Hackney, A. C., ve Viru, M. (2016), Sports Physiology and Endocrinology, Springer New York, 75-92.
  • Hakkinen, K., Pakarinen, A., Kraemer, W. J., Newton, R. U., ve Alen, M. (2000), Basal Concentrations and Acute Responses of Serum Hormones and Strength Development During Heavy Resistance Training in Middle-Aged and Elderly Men and Women, J Gerontol A Biol Sci Med Sci., 55(2), 95-105.
  • Harbili, S. (1999), Kuvvet Antrenmanlarının Vücut Kompozisyonu ve Bazı Hormonlar Üzerine Etkisi (Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü).
  • Karacan, S., ve Günay, M. (2003), The Effects of Aerobic Training Program on Cardiovascular Risk Factors of Postmenopausal Women, Journal of Education Faculty of Gazi, 23(3), 258-261.
  • Kavun, Ç. (1994), Kısa Süreli Egzersizde Laktik Asit Metabolizması ve Testosteron Seviyeleri ile İlişkisi (Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü).
  • Kayacan, Y., ve Öniz, M. (2017), The Effect of Regular Exercise on Reproductive Hormones in Male Athletes, Turkish Journal of Sports Medicine, 52(3), 85-92.
  • Kayacan, Y., Makaracı, Y., Özgöçer, T., Uçar, C., ve Yıldız, S. (2020), Cortisol Awakening Response and Heart Rate Variability in the Menstrual Cycle of Sportswomen, Research Quarterly for Exercise and Sport, 1-10.
  • Kaynar, Ö. (2014), Elit güreşçilerde antrenmanın hipofiz bezi hormonları ve karaciğer enzimleri üzerine etkisi (Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü).
  • Khoo, J., Tian, H. H., Tan, B., Chew, K., Ng, C. S., Leong, D., ve Chen, R. Y. T. (2013), Comparing Effects of Low and High Volume Moderate Intensity Exercise on Sexual Function and Testosterone in Obese Men, The journal of sexual medicine, 10(7), 1823-1832.
  • Koyun, E. (2013), Obezitenin Sperm Fonksiyonlarına Etkisi, Erkek Üreme Sağlığı, Androloji, 185-187. Koz, M., Akgül, M. Ş., ve Atıcı, E. (2016), The Effects of Exercise on the Hormone Secretion and Regulation, Türkiye Klinikleri J Physiother Rehabil-Special Topics, 2(1), 48-56.
  • Kraemer, W. J., ve Ratamess, N. A. (2005), Hormonal Responses and Adaptations to Resistance Exercise and Training, Sports Medicine, 35(4), 340-355.
  • Kumsar, Ş., ve Gökçe, A. (2015), Hipogonadal Erkekte Testosteron Replasman Tedavisi mi? Yoksa Alternatif Yöntemler mi?, Erkek Cinsel Sağlığı, 79-83.
  • Kuusi, T., Kostiainen, E., Vartiainen, E., Pitkanen, L., Ehnholm, C., Korhonen, H. J., ve Puska, P. (1984), Acute Effects of Marathon Running on Levels of Serum Lipoproteins and Androgenic Hormones in Healthy Males, Metabolism, 33(6), 527-531.
  • Lee, I. M., Shiroma, E. J., Lobelo, F., Puska, P., Blair, S. N., ve Katzmarzyk, P. T. (2012), Impact of Physical Inactivity on The World’s Major Non-Communicable Diseases, Lancet, 380, 219-229.
  • Molvalılar, Ş. (2001), Endokrinoloji, Metabolizma ve Beslenme Hastalıkları, Editör: E. Sencer, Nöroendokrin Düzenleme, Ön Hipofiz ve Hipotalamusun Hastalıkları (s. 22-40), İstanbul, Nobel Tıp Kitabevleri.
  • Nicoll, A. G., Smail, P. J., ve Forsyth, C. C. (1984), Exercise Test For Growth Hormone Deficiency, Archives of Disease in Childhood, 59(12), 1177-1178.
  • Ozen, S. V. (2012), Reproductive Hormones and Cortisol Responses to Plyometric Training in Males. Biol Sport, 29(3), 193-197.
  • Özgen, A. G. (2004), Endokrinoloji El Kitabı, Editörler T. Kabalak, C. Yılmaz, M. Tüzün, Endokrinolojiye Giriş, 3. Baskı (s. 1-79), İzmir: İzmir Güven Kitabevi.
  • Özmerdivenli, R., ve Karacabey, K. (2000), Egzersiz Tiplerinin Serum Kortizol ve Dhea-S Hormonları Üzerine Etkileri, Gazi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 5(2), 10-16.
  • Öztürk, N. (2015), Ratlarda Farklı Dozlardaki Egzersizin Bazı Akut Faz Proteinleri ve Lipid Profiline Etkileri (Yüksek Lisans Tezi, Adnan Menderes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü).
  • Pillay, M. R. (2006), Athletes’ Testosterone Levels By Sports Team: An Exploratory Analysis (Unpublished Manuscript, Simon Fraser University, Canada).
  • Polat, Y. (2004), Sedanterlere Uygulanan Akut ve Kronik Aerobik Egzersizlerin İmmunoglobulinler, Bazı Hormonlar ve Hematolojik Parametreler Üzerine Etkilerinin İncelenmesi (Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü).
  • Polat, Y., ve Kasap, H. (2003), Ilımlı Aerobik Egzersizlerin İmmünoglobilinler ile Acth ve Kortizol Hormonları Üzerine Etkisi, Journal of Sport Sciences of İU, 3, 204-208.
  • Rahnama, N., ve Bambaeichi, E. (2004), Choronic Effects of Exercise on Male Reproductive Hormone Profiles, Cell, Mol. Biol. Lett., 9(2), 121-123.
  • Rietjens, R., Stone, T. M., Montes, J., Young, J. C., Tandy, R. D., Utz, J. C., ve Navalta, J. W. (2015), Moderate Intensity Resistance Training Significantly Elevates Testosterone Following Upper Body and Lower Body Bouts When Total Volume is Held Constant, International Journal of Kinesiology and Sports Science, 3(4), 50-55.
  • Sarıtaş, N. (2006), Sporcularda Plazma Büyüme Hormonu ve Testesteron Düzeyleriyle Maksimal Ağırlık Antrenmanları Arasındaki İlişkiler (Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü). Sato, K., ve Lemitsu, M. (2015), Exercise and Sex Steroid Hormones in Skeletal Muscle, The Journal of Steroid Biochemistry and Molecular Biology, 145, 200-205.
  • Skarda, S. T., ve Burge, M. R. (1998), Prospective Evaluation of Risk Factors for Exercise-Induced Hypogonadism in Male Runners, Western Journal of Medicine, 169(1), 9-12.
  • Şahin, M. (2015), Elit Sporcularda Aerobik Egzersizin Kortizol, İnsülin ve Glukagon Hormon Seviyelerine Etkisi (Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü).
  • Şahin, F. N., ve Ağaoğlu, S. A. (2011), Farklı Branşlardaki Kız Sporcuların Spora Başlama Yaşı, Menarş Yaşı ve Üreme Hormon Seviyelerinin Analizi, Türkiye Klinikleri J Sports Sci, 3(2), 47-55.
  • Tamer, K. (1996), Farklı Aerobik Antrenman Programlarinin Serum Hormonları, Kan Lipidleri ve Vücut Yağ Yüzdesi Üzerine Etkisi, Gazi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 1(1), 1-11.
  • Tav, K. H. (2018), 6 Hafta Düzenli Egzersiz ile Birlikte Sıçanlara Farklı Sürelerde Testosteron Uygulamasının Kemik Doku Üzerine Etkisi (Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü).
  • Tekin, G., Amman, M. T., ve Tekin, A. (2009), Serbest Zamanlarda Yapılan Fiziksel Egzersizin Üniversite Öğrencilerinin Depresyon ve Atılganlık Düzeylerine Etkisi, Journal of Human Sciences, 6(2), 148-159.
  • Tokuçoğlu, H., Kayıgil, Ö., Deniz, N., Karabaş, Ö., Sınık, Z., ve Bozkırlı, İ. (1992), Erkek ve Bayan Sporcularda Antreman Önce ve Sonrasında Egzersiz Ağırlığı ile Testosteron, Östrojen ve Prolaktin, FSH ve LH Değerleri Değişiminin Araştırılması, Gazi Medical Journal, 3, 77-80.
  • Tuğdar, E., ve Aluş Tokat, M. (2015), Yardımcı Üreme Teknikleri ve Fiziksel Aktivite, Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 8(1), 32-35.
  • Warren, M. P., ve Perlroth, N. E. (2001), The Effects of Intense Exercise on The Female Reproductive System, Journal of Endocrinology, 170(1), 3-8.
  • Wheeler, G. D., Singh, M., Pierce, W. D., Epling, W. F., ve Cumming, D. C. (1991), Endurance Training Decreases Serum Testosterone Levels in Men Without Change in Luteinizing Hormone Pulsatile Release, The Journal of Clinical Endocrinology & Metabolism, 72(2), 422-425.
  • Wilmore, J. H., ve Costill, D. L. (2004), Hormonal Regulation of Exercise, 3rd ed. Physiology of Sport and Exercise 3. Edition (s.161-175), Stanningley: Human Kinetics.
  • Van Helder, W. P., Casey, K., Goode, R. C., ve Radomski, W. M. (1986), Growth Hormone Regulation in Two Types of Aerobic Exercise of Equal Oxygen Uptake, European Journal of Applied Physiology and Occupational Physiology, 55(3), 236-239.
  • Vatansev, H., ve Çakmakçı, E. (2010), The Effects of 8-Week Aerobic Exercises on The Blood Lipid and Body Composıtıon of The Owerweight and Obese Females, Science, Movement and Health, 10(2), 814-817.
  • Vural, F. (2013), Futbolda Beta Endorfin Düzeyleri ve Laktat Eliminasyonunun Şut ve Sprint Performansı Üzerine Etkileri (Doktora Tezi, Ege Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü).
  • Yaman, F. (2013), 20-34 Yaş Arası Yetişkinlerde Diyet ve Egzersizin Obezite Üzerine Etkisi (Yüksek Lisans Tezi, Yakın Doğu Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü).
  • Yönem, A., ve Yılmaz M. (2011), Endokrinolojiye Giriş, Hormonlara Giriş, Editör: M. Özata, Endokrinoloji, Metabolizma ve Diyabet, (s. 3-34) İstanbul: İstanbul Tıp Kitabevi.
  • Zırhlıoğlu, G. (2011), Egzersiz Bağımlılığının Egzersiz Davranış Parametrelerine Göre İncelenmesi: Van İli Örneği, Journal of New World Sciences Academy, 6(4), 215-220.
  • Zitzmann, M., ve Nieschlag, E. (2001), Testosterone Levels in Healthy Men and The Relation to Behavioural and Physical Characteristics: Facts and Constructs, European Journal of Endocrinology, 144(3), 183-191.
  • Zmuda, J. M., Thompson, P. D., ve Winters, S. J. (1996), Exercise Increases Serum Testosterone and Sex Hormone-Binding Globulin Levels in Older Men, Metabolism, 45(8), 935-938.
Toplam 78 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Spor Hekimliği
Bölüm Derlemeler
Yazarlar

Muhammed Öniz 0000-0002-1516-3449

İshak Göçer 0000-0002-2337-2240

Yayımlanma Tarihi 30 Nisan 2021
Gönderilme Tarihi 26 Ocak 2021
Yayımlandığı Sayı Yıl 2021Cilt: 2 Sayı: 1

Kaynak Göster

APA Öniz, M., & Göçer, İ. (2021). Egzersizin Bazı Üreme Hormonları Üzerine Etkisinin İncelenmesi. Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 2(1), 24-44.
 Kapak Resmi İndir