Öz
Amaç: Bu çalışma spor bilimleri alanında öğrenimlerine devam eden üniversite öğrencilerinin sporda psikolojik ihtiyaçlarının bazı değişkenlere göre incelenmesi amacı ile yapılmıştır.
Yöntem: Nicel araştırma yöntemlerinden tarama modelinde gerçekleştirilen çalışmanın evrenini Gaziosmanpaşa Üniversitesi Spor Bilimleri Fakültesi’nde 2021-2022 akademik yılında öğrenimlerine devam eden öğrenciler oluştururken, örneklemini ise 97’si kadın, 155’i erkek olmak üzere toplamda 252 spor bilimleri öğrencisi oluşturmaktadır. Çalışmada veri toplama aracı olarak 2 bölümden oluşan araştırma formu kullanırken formun ilk bölümünde katılımcıların demografik bilgilerini belirmeye yönelik sorular yer almaktadır. Formun ikinci bölümünde ise Bhavsar vd., (2020) tarafından geliştirilen, Bülbül ve Akyol (2021) tarafından Türkçeye uyarlanan Sporda Psikolojik İhtiyaçlar Durum Ölçeği (SPİDÖ) kullanılmıştır. Verilerin istatiksel analizi için SPSS-24 veri analiz programı kullanılmıştır. Verilerin analizinde parametrik testlerden bağımsız gruplar için T-testi ile Tek yönlü Varyans Analizi (ANOVA) testleri uygulanmıştır.
Bulgular ve Sonuç: Anlamlılık düzeyinin 0,05 olarak kabul edildiği çalışmadan elde edilen sonuçlara göre spor bilimleri öğrencilerinin cinsiyetleri ve sınıf düzeylerinin anlamlı farklılığa neden olduğu görülmüştür. Spor bilimleri öğrencilerinin sporda psikolojik ihtiyaçlarının farklı değişkenler açısından incelendiği bu çalışma sonucunda öğrencilerin sportif anlamda daha bağımsız karar alabilmeleri, bireysel becerilerini özgürce geliştirebilmeleri, daha sosyal bireyler olabilmeleri ve birey olarak kendilerini değerli hissedebilmeleri için psikolojik anlamda çeşitli kurum ve sivil toplum kuruluşları tarafından desteklenmesi önerilmektedir.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Acun, A. (2018). Sporcu ve Sedanter Üniversite Öğrencilerinin Öznel İyili Oluş ve Temel Psikolojik İhtiyaçlarının İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Gaziantep Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü: Gaziantep.
- Acun, A., Alıncak, F., ve Abakay, U. (2018). Sporcu ve Sedanter Üniversite Öğrencilerinin Öznel İ yi Oluş ve Temel Psikolojik İhtiyaçlarının İncelenmesi. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6(84), 555-566.
- Andersen, S. M., Chen, S., and Carter, C. (2000). Fundamental Human Needs: Making Social Cognition Relevant. Psychological Inquiry, 11(4), 269-318.
- Arıkan, R. (2005). Araştırma teknikleri ve rapor hazırlama. Asil Yayın Dağıtım.
- Bhavsar, N., Bartholomew, K. J., Quested, E., F., G. D., Thøgersen-Ntoumani, C., Reeve, J., .Ntoumanis, N. (2020). Measuring Psychological Need States in Sport: Theoretical Considerations and a New Measure. Psychology of Sport & Exercise(47), 1-14.
- Bilge, F. (1990). Sporcuların Psikolojik İhtiyaçları. Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü: Ankara.
- Bülbül, A., ve Akyol, G. (2021). Sporda Psikolojik İhtiyaçlar Durum Ölçeği (SPİDÖ): Türkçe Uyarlaması, Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Spor Bilimleri Dergisi, 31(4), 163-173.
- Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş., ve Demirel, F. (2013). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Pegem Akademi.
- Deci, E. L., and Ryan, R. M. (2000). The "What" and "Why" of Goal Pursuits: Human Needs and the Self-Determination of Behavior. Psychological Inquiry, 11(14), 227–268.
- Ekici, S., Öntürk, Y., ve Karafil, A. Y. (2016). Spor Eğitimi Veren Yükseköğretim Kurumlarında Öğrenim Gören Öğrencilerin Temel Psikolojik İhtiyaçlarının İncelenmesi. Journal of Human Sciences, 13(3), 3885-3894.
- Eraslan, M. (2015). Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu Öğrencilerinin Psikolojik İyi Olma Düzeylerinin Yaş, Cinsiyet ve Spor Yapma Durumlarına Göre İncelenmesi. Uluslararası Spor Bilimleri Dergisi, 1(1), 14-21.
- Gagne, M. (2003). Autonomy Support and Need Satisfaction in the Motivation and Well-Being of Gymnasts. Journal of Applied Sport Psychology, 15(4), 372-390.
- Gezer, H. (2018). Bireysel ve Takım Sporları ile Uğraşan Üniversite Öğrencilerinin Temel Psikolojik İhtiyaçlarının Belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü: Erzurum.
- Güler, F. (2020). Temel Psikolojik İhtiyaçlar ile Egzersiz Bağımlılığı Arasındaki İlişkinin İncelenmesi: Kişisel Eğitmen ile Çalışan Yetişkinler Örneği. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Gelişim Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü: İstanbul.
- Gürer, B., ve Kılınç, Z. (2019). Doğa Sporları Yapanların Temel Psikolojik İhtiyaçlarının Zihinsel Dayanıklılığa Etkisi. CBÜ Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 14(2), 222-233.
- Karasar, N. (2012). Bilimsel Araştırma Yöntemi Kavramlar-İlkeler-Teknikler. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık .
- Kashdan, T. B., Mishra, A., Breen, W. E., and Froh, J. J. (2009). Gender Differences in Gratitude: Examining Appraisals, Narratives, the Willingness to Express Emotions, and Changes in Psychological Needs. Journal of Personality, 77(3), 691-730.
- Kayantaş, İ., ve Söyler, M. (2020). Sporda Akademik Yaklaşımlar-6. Ankara: Gece Kitaplığı.
- Öner, Ç. (2019). Egzersiz Katılımcılarının Temel Psikolojik İhtiyaçları ve Mental İyi Oluşlarının İncelenmesi. Akdeniz Spor Bilimleri Dergisi, 2(2), 159-174.
- Reinboth, M., Duda, J. L., and Ntoumanis, N. (2004). Dimensions of Coaching Behavior, Need Satisfaction, and the Psychological and Physical Welfare of Young Athletes. Motivation and Emotion, 28(3), 297-313.
- Ryan, R. M., and Brown, K. W. (2003). Why We Don’t Need Self-Esteem: On Fundamental Needs, Contingent Love, and Mindfulness. Psychological Inquiry, 14(1), 27-82.
- Ryan, R. M., and Deci, E. L. (2000). Self-Determination Theory and the Facilitation of Intrinsic Motivation, Social Development, and Well-Being. American Psychologist, 55(1), 68-78.
- Ryan, R. M., and Deci, E. L. (2002). Handbook of Self-Determination. New York: University of Rochester.
- Sarı, İ., Yenigün, Ö., Altıncı, E. E., ve Öztürk, A. (2011). Temel Psikolojik İhtiyaçların Tatmininin Genel Öz Yeterlik ve Sürekli Kaygı Üzerine Etkisi ( Sakarya Üniversitesi Spor Yöneticiliği Bölümü Örneği). Spormetre Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 9(4), 149-156.
- Sheldon, K. M., and Elliot, A. J. (1999). Not All Personal Goals Are Personal: Comparing Autonomous and Controlled Reasons for Goals as Predictors of Effort and Attainment. Personality and Social Psychology Bulletin, 24(5), 546-557.
- Sonuç, A. (2012). Zihinsel Engellilerde Sporun Öfke Düzeyine Etkisi. Yüksek Lisans Tezi , Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü: Karaman.
- Tabachnick, B.G. ve Fidell, L. S. (2013). Using multivariate statistics (sixth ed.) Pearson.
- Tiryaki, K., Pehlivan, M., ve Kaya, H. B. (2020). Koronavirüs (Covid-19) Tedbirleri Kapsamında Evde Kalan Spor Bilimleri Fakültesi Öğrencilerin Temel Psikolojik İhtiyaçlarının Belirlenmesi ( Düzce Üniversitesi Örneği). Spor Eğitim Dergisi, 4(3), 43-53.
- Ünlü, H. (2009). Beden Eğitimi Öğretmen Adaylarının Temel Psikolojik İhtiyaçları. e-Journal of New World Sciences Academy, 4(3), 210-217.
- Williams, G. C., Gagne, M., Ryan, R. M., and Deci, E. L. (2002). Facilitating Autonomous Motivation for Smoking Cessation. Health Psychology, 21(1), 40-50.
- Yasul, Y. (2016). Beden Eğitimi ve Spor Yüksek Okulu Öğrencilerin Temel Psikolojik İhtiyaçlarının Bazı Değişkenlere Göre İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü : Kahramanmaraş.
Öz
Purpose: This study was carried out with the aim of examining the psychological needs of university students who continue their education in the field of sports sciences according to some variables.
Method: This study, in which the survey model, which is one of the quantitative research models, was applied, Gaziosmanpaşa University Faculty of Sports Sciences in the 2021-2022 academic year, the sample of the study consists of 252 sports science students, 97 of whom are female and 155 are male. While using the research form consisting of 2 parts as a data collection tool in the study, the first part of the form includes questions to determine the demographic information of the participants. In the second part of the form, the Psychological Needs in Sport Scale (SPIDS), developed by Bhavsar et al, (2020) and adapted into Turkish by Bülbül and Akyol (2021), was used. SPSS-24 data analysis program was used for statistical analysis of the data. In the analysis of the data, One-way Analysis of Variance (ANOVA) tests were used with T-test for groups independent of parametric tests.
Results and Conclusion: In this study with a significance level 0.05, gender and grade level yielded significant differences. Sport science psychological needs of students in terms of different variables of this study which examined as a result, students are more independent in sports to make decisions freely to develop their individual skills, to be more social in order to feel valuable and individuals themselves as individuals, in a psychological sense, it is suggested to be supported by various institutions and civil society organizations.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Acun, A. (2018). Sporcu ve Sedanter Üniversite Öğrencilerinin Öznel İyili Oluş ve Temel Psikolojik İhtiyaçlarının İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Gaziantep Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü: Gaziantep.
- Acun, A., Alıncak, F., ve Abakay, U. (2018). Sporcu ve Sedanter Üniversite Öğrencilerinin Öznel İ yi Oluş ve Temel Psikolojik İhtiyaçlarının İncelenmesi. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6(84), 555-566.
- Andersen, S. M., Chen, S., and Carter, C. (2000). Fundamental Human Needs: Making Social Cognition Relevant. Psychological Inquiry, 11(4), 269-318.
- Arıkan, R. (2005). Araştırma teknikleri ve rapor hazırlama. Asil Yayın Dağıtım.
- Bhavsar, N., Bartholomew, K. J., Quested, E., F., G. D., Thøgersen-Ntoumani, C., Reeve, J., .Ntoumanis, N. (2020). Measuring Psychological Need States in Sport: Theoretical Considerations and a New Measure. Psychology of Sport & Exercise(47), 1-14.
- Bilge, F. (1990). Sporcuların Psikolojik İhtiyaçları. Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü: Ankara.
- Bülbül, A., ve Akyol, G. (2021). Sporda Psikolojik İhtiyaçlar Durum Ölçeği (SPİDÖ): Türkçe Uyarlaması, Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Spor Bilimleri Dergisi, 31(4), 163-173.
- Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş., ve Demirel, F. (2013). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Pegem Akademi.
- Deci, E. L., and Ryan, R. M. (2000). The "What" and "Why" of Goal Pursuits: Human Needs and the Self-Determination of Behavior. Psychological Inquiry, 11(14), 227–268.
- Ekici, S., Öntürk, Y., ve Karafil, A. Y. (2016). Spor Eğitimi Veren Yükseköğretim Kurumlarında Öğrenim Gören Öğrencilerin Temel Psikolojik İhtiyaçlarının İncelenmesi. Journal of Human Sciences, 13(3), 3885-3894.
- Eraslan, M. (2015). Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu Öğrencilerinin Psikolojik İyi Olma Düzeylerinin Yaş, Cinsiyet ve Spor Yapma Durumlarına Göre İncelenmesi. Uluslararası Spor Bilimleri Dergisi, 1(1), 14-21.
- Gagne, M. (2003). Autonomy Support and Need Satisfaction in the Motivation and Well-Being of Gymnasts. Journal of Applied Sport Psychology, 15(4), 372-390.
- Gezer, H. (2018). Bireysel ve Takım Sporları ile Uğraşan Üniversite Öğrencilerinin Temel Psikolojik İhtiyaçlarının Belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü: Erzurum.
- Güler, F. (2020). Temel Psikolojik İhtiyaçlar ile Egzersiz Bağımlılığı Arasındaki İlişkinin İncelenmesi: Kişisel Eğitmen ile Çalışan Yetişkinler Örneği. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Gelişim Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü: İstanbul.
- Gürer, B., ve Kılınç, Z. (2019). Doğa Sporları Yapanların Temel Psikolojik İhtiyaçlarının Zihinsel Dayanıklılığa Etkisi. CBÜ Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 14(2), 222-233.
- Karasar, N. (2012). Bilimsel Araştırma Yöntemi Kavramlar-İlkeler-Teknikler. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık .
- Kashdan, T. B., Mishra, A., Breen, W. E., and Froh, J. J. (2009). Gender Differences in Gratitude: Examining Appraisals, Narratives, the Willingness to Express Emotions, and Changes in Psychological Needs. Journal of Personality, 77(3), 691-730.
- Kayantaş, İ., ve Söyler, M. (2020). Sporda Akademik Yaklaşımlar-6. Ankara: Gece Kitaplığı.
- Öner, Ç. (2019). Egzersiz Katılımcılarının Temel Psikolojik İhtiyaçları ve Mental İyi Oluşlarının İncelenmesi. Akdeniz Spor Bilimleri Dergisi, 2(2), 159-174.
- Reinboth, M., Duda, J. L., and Ntoumanis, N. (2004). Dimensions of Coaching Behavior, Need Satisfaction, and the Psychological and Physical Welfare of Young Athletes. Motivation and Emotion, 28(3), 297-313.
- Ryan, R. M., and Brown, K. W. (2003). Why We Don’t Need Self-Esteem: On Fundamental Needs, Contingent Love, and Mindfulness. Psychological Inquiry, 14(1), 27-82.
- Ryan, R. M., and Deci, E. L. (2000). Self-Determination Theory and the Facilitation of Intrinsic Motivation, Social Development, and Well-Being. American Psychologist, 55(1), 68-78.
- Ryan, R. M., and Deci, E. L. (2002). Handbook of Self-Determination. New York: University of Rochester.
- Sarı, İ., Yenigün, Ö., Altıncı, E. E., ve Öztürk, A. (2011). Temel Psikolojik İhtiyaçların Tatmininin Genel Öz Yeterlik ve Sürekli Kaygı Üzerine Etkisi ( Sakarya Üniversitesi Spor Yöneticiliği Bölümü Örneği). Spormetre Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 9(4), 149-156.
- Sheldon, K. M., and Elliot, A. J. (1999). Not All Personal Goals Are Personal: Comparing Autonomous and Controlled Reasons for Goals as Predictors of Effort and Attainment. Personality and Social Psychology Bulletin, 24(5), 546-557.
- Sonuç, A. (2012). Zihinsel Engellilerde Sporun Öfke Düzeyine Etkisi. Yüksek Lisans Tezi , Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü: Karaman.
- Tabachnick, B.G. ve Fidell, L. S. (2013). Using multivariate statistics (sixth ed.) Pearson.
- Tiryaki, K., Pehlivan, M., ve Kaya, H. B. (2020). Koronavirüs (Covid-19) Tedbirleri Kapsamında Evde Kalan Spor Bilimleri Fakültesi Öğrencilerin Temel Psikolojik İhtiyaçlarının Belirlenmesi ( Düzce Üniversitesi Örneği). Spor Eğitim Dergisi, 4(3), 43-53.
- Ünlü, H. (2009). Beden Eğitimi Öğretmen Adaylarının Temel Psikolojik İhtiyaçları. e-Journal of New World Sciences Academy, 4(3), 210-217.
- Williams, G. C., Gagne, M., Ryan, R. M., and Deci, E. L. (2002). Facilitating Autonomous Motivation for Smoking Cessation. Health Psychology, 21(1), 40-50.
- Yasul, Y. (2016). Beden Eğitimi ve Spor Yüksek Okulu Öğrencilerin Temel Psikolojik İhtiyaçlarının Bazı Değişkenlere Göre İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü : Kahramanmaraş.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Spor Hekimliği |
| Bölüm | Araştırma Makaleleri |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 31 Temmuz 2022 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2022 Cilt: 2 Sayı: 1 |
Spor Bilimleri alanındaki çalışmaları içeren hakemli dergi olarak yayımlanan Kafkas Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi'nin Ekim 2023'de çıkacak olan sayısı için dergimizin kapsamı dahilinde olan konularla ilgili özgün araştırma ve derleme türünde makaleler kabul edilecektir. Bu anlamda ilgili sayı için makaleler 2023 yılının Ağustos ayı sonuna kadar gönderilebilir.
Bilgilerinize sunulur.
Editör
Prof. Dr. Erdoğan KAYGIN